فرزندان مسلم بن عقیل که در کربلا شهید شدند را منابع تاریخی این چنین اشاره می کنند:
1- ابوعبداللَّه بن مسلم بن عقيل در منابع كهن و معتبر نامى از وى به ميان نيامده، امّا در زيارت
ناحيه مقدّسه از او به عنوان شهيد ياد شده است. منابعى كه از ابوعبداللَّه نام بردهاند اغلب
استنادشان به زيارت ناحيه است،[1]كه در آنجا چنين آمده است: السَّلامُ عَلى ابى عَبْدِاللَّهِ
بْنِ مُسْلم بن عقيل وَلَعَنَ اللَّهُ قْاتِلَهُ وَرامِيَهُ عَمْرِو بْنِ صَبيحِ صَيْدَاوِىّ.
[2] برخی دیگر نام عبیدالله بن مسلم را آورده اند: ابوعبيداللَّه بن مسلم بن عقيل
طبق زيارت منسوب به امام زمان عليه السلام، وى از فرزندان مسلم عليه السلام است، ولى
نسب شناسان نام او را در شمار فرزندان مسلم عليه السلام نياوردهاند. بر اين اساس احتمال
مىرود كه او همان عبداللَّه بن مسلم باشد كه نام او به وسيله كاتبان تصحيف گرديده است.
ابوعبيداللَّه در كربلا به دست عمرو بن صبيح صيداوى به شهادت رسيد. در زيارت منسوب به
حضرت صاحبالامر عليه السلام قاتل او نفرين شده است.[3]
2-احمد بن مسلم بن عقيل
مورّخان و علماى رجال براى حضرت مسلم عليه السلام فرزندى به نام احمد ذكر نكردهاند؛ تنها
در ميان متأخران، فاضل دربندى او را در شمار شهيدان كربلا آورده است. به گفته وى، احمد نيز
همانند ديگر ياران از امام حسين عليه السلام اجازه خواست و پس از اسحاق بن مالك اشتر به
ميدان رفت و با خواندن رجز زير دليرانه به نبرد پرداخت و سرانجام با تير دشمن به شهادت
رسيد.[4]
3- جعفر بن مسلم بن عقيل عليه السلام
در منابع كهن نام و نشانى از او نيست. ولى برخى از متأخّرين آوردهاند كه وى از ياران امام
حسين عليه السلام و در كربلا حاضر بود. روز عاشورا هنگامى كه جعفر وارد ميدان شد هيچ
كس حاضر به جنگيدن با او نشد. وى به لشكر دشمن حمله كرد و به قولى پانزده تن[5] از آنان
را به هلاكت رساند. سپس براى تجديد قوا برگشت كه، ناگهان عروة بن عبداللَّه جعفى تيرى به
سوی او پرتاب كرد. وى به خاك افتاد و برابر ديدگان امام حسين عليه السلام به شهادت
رسيد.[6]
4-عبدالرحمن بن مسلم بن عقيل
عبدالرحمن فرزند مسلم بن عقيل و مادرش فَتاة بود. وى در روز چهارشنبه دهم محرم سال 61
هجرى همراه امام حسين عليه السلام در كربلا به شهادت رسيد.[7] وى يكى از بنى عقيل
بود[8] كه پس از برادرش، جعفر بن مسلم بن عقيل، به ميدان مبارزه رفت و پس از كشتن
پنجاه تن از سوارهنظام سپاه عمر سعد به شهادت رسيد.[9]
5-عبدالله، فرزند مسلم بن عقيل و مادرش رقيّه دختر حضرت على عليه السلام است. وى از
اصحاب امام حسين عليه السلام بود[10] كه در كربلا در سن چهارده سالگى به شهادت
رسيد.[11] آوردهاند، كه پس از شهادت ياران امام حسين عليه السلام اهل بيت آن حضرت
عليه السلام با يكديگر وداع نمودند و نخستين كسى كه به ميدان رفت و به شهادت رسيد، وى
بود.[12] ولى برخى علىاكبر عليه السلام را به عنوان نخستين شهيد بنى هاشم و شهادت
عبداللّه را پس از وى آوردهاند.[13]مختار گروهى را براى دستگيرى زيد بن ورقا جنبى [جبانى،
جهنى] فرستاد.
او كسى بود كه مىگفت: «من جوانى را با تير زدم كه دست خود را بر پيشانى نهاد تا تير به آن
نخورد دست وى را به پيشانىاش دوختم كه نتوانست دست خويش را از پيشانى جدا سازد. آن
جوان عبداللّه بن مسلم بن عقيل بود؛ و آن گاه كه تير بر وى زدم چنين گفت: بار خدايا اينها ما
را اندك يافتند و خوارمان شمردند، اينها را بكش همان گونه كه ما را كشتند! تير ديگرى به وى
زدم و او را به قتل رساندم. وقتى نزد وى آمدم از دنيا رفته بود. تيرى كه بر شكمش زده بودم
برگرفتم، آن تيرى كه بر پيشانيش بود حركت دادم كه بيرون آيد، ولى پيكان آن در پيشانى بماند
و چوب تير را بيرون آوردم».
چون ياران مختار براى دستگيرى او آمدند، شمشير به دست بيرون آمد. ابن كامل (فرمانده آن
گروه) گفت: با شمشير و نيزه او را نزنيد، بلكه با تير و سنگ بزنيدش؛ و بدين ترتيب او را ناتوان
و دستگير كردند و سپس زنده زنده در آتش سوزاندند.[14]
6-عبيداللّه بن مسلم بن عقيل عليه السلام
مورّخان و رجال نويسان براى حضرت مسلم عليه السلام فرزندى به نام عبيداللّه ذكر نكردهاند.
[15]ولى طريحى وى را از شهيدان كربلا دانسته[16] و در زيارت ناحيه مقدّسه امام عليه
السلام نيز از او چنين ياد شده است:
«السلامُ على عبيداللّه بن مسلم بن عقيل و لَعَنَ اللّهُ قاتِلَهُ و راميَهُ [عمر] و بن صُبَيْحِ
الصيداوى.[17]
درود بر عبيداللّه بن مسلم بن عقيل و نفرين بر قاتل و تير زنندهاش، عمرو بن صبيح صيداوى.
7- عون بن مسلم بن عقيل
عون فرزند مسلم در منابع كهن نام و نشانى ندارد؛ ولى فاضل دربندى وى را از شهدا دانسته
بر اين باور است كه پس از برادرش احمد، در حالى كه نداى «يا لثارات مسلم»سر داده بود وارد
ميدان نبرد گشت و پس از جنگى طاقتفرسا و كشتن دويست تن، براى رفع خستگى و تجديد
قوا از ميدان بازگشت. در آن هنگام با تير عمر بن صبيح به درجه رفيع شهادت نائل آمد.[18]
8- محمد بن مسلم بن عقيل
مادرش ام ولد بود.[19] در 27 سالگى در كربلا حضور يافت.[20] وى پس از شهادت برادرش
عبدالله، همراه گروهى از فرزندان ابوطالب و جوانان بنى هاشم به سپاه دشمن يورش برد. امام
حسين عليه السلام خطاب به آنان فرمود: اى پسرعموهاى من، بر مرگ صبر كنيد، به خدا
قسم پس از اين، خوارى و ذلت نخواهيد ديد.[21]
محمد بن مسلم به دست ابومرهم ازدى و لقيط بن اياس جهنى به شهادت رسيد.[22] طبق
گزارش ابن فندق، جابر بن عبدالله انصارى بر او نماز گذارد. قبر وى در مقبره شهدا در كربلاست. [23]
9- مسلم بن مسلم بن عقيل
ابن قتيبه او را از فرزندان مسلم بن عقيل شمرده است.[24] منابع پيشين درباره حضور وى
دركربلا سخنى نگفتهاند ولى برخى از منابع متأخر نوشتهاند:
وى پس از شهادت على اكبر عليه السلام آهنگ نبرد كرد و اين گونه رجز خواند:
الْيَومَ القَى مُسْلِماً وَ هُوَ أبى وَ فِتْيَةً ماتوا مِن آل بيت النبى صلى الله عليه و آله
وَ الْتَقَى بِسادَةٍ نالُوا المُنا أولادِ هاشِم الرسولِ العربى
امروز با پدرم مسلم و جوانان شهيدى كه از خانواده پيامبر صلى الله عليه و آله بودند ملاقات
خواهم كرد. نيز با بزرگانى كه به آرزوى خود رسيدند، فرزندان هاشم و پيامبر عربى.
آنگاه بر سپاه دشمن يورش برد و به جنگ با آنان پرداخت. و پس از كشتن تعداد زيادى از افراد
دشمن به شهادت رسيد.[25]
پاورقی
[1] - نک: ناسخ التواریخ، ج 3، ص 21؛ انصار الحسین ، ص 134 ، وقایع کربلا، ص 151 .
[2] - بحار الانوار، ج 98 ص 271.
[3] - بحار الانوار، ج 45، ص 68 .
[4] - اسرار الشهاده، ص 282 .
[5] - نور العین فی مشهد الحسین، ص 46 .
[6] - اسرار الشهاده، ج2، ص 285
[7] - تاریخ خلیفه بن خیلاط، ص 179 .
[8] - الامامه و السیاسه، ج 2 ص 12 .
[9] - تذکره الشهداء، ص 146 .
[10] - رجال شیخ طوسی، ص 76؛ تاریخ طبری، ج 5 ، ص 469؛مقاتل الطالبین ، ص 94 .
[11] - تنقیح المقال، ج 2 ص 217 -218 .
[12] - بحارالانوار، ج 45، ص 44؛ نفس المهموم، ص 286 -287.
[13] - انساب الاشراف ج 3 ص 200؛ مناقب ابی طالب، ج 4 ص 114 .
[14] - الکامل، ج4 ص 243 ؛ تاریخ طبری، ج 6 ص 64.
[15] - عبرات المصطفین، ج 2 ص 154 .
[16] - المنتخب، ص 137 .
[17] - اقبال، ج3 ص 76 . ناگفته نماند بیشتر مورخان قاتل او را عمرو بن صبیح می دانند ( طبری ج 5 ص 447؛ مقاتل الطالبین ص 94؛ اخبار الطوال، ص 257) که در سال 65ق به دستور مختار کشته شد( تاریخ طبری ج 6 ص 65 )
[18] - اسرا رالشهاده ، ج 2 ص 285 .
[19] - انصار الحسین ص 136 . ابن فندق می گوید: رقیه دختر حضرت علی همسر مسلم بود که برای او محمد
،عبدالله و علی را به دنیا آورد( لباب الانساب، ج 1 ص 333)
[20] - لباب الانساب ج 1 ص 402.
[21] - مقتل الحسین، مقرم ، ص 262.
[22] - مقاتل الطالبین، ص 62؛
[23] - لباب الانساب، ج 1 ص 402 .
[24] 0 المعارف ص 204.
[25] - دایره المعارف الحسینیه ، ج 5 ص 65.
نظرات شما عزیزان: